LIFE - Κάπνισμα

Κατηγορία: Υγεία

03 08

Εκτύπωση

Το κάπνισμα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας που μπορεί να αποφευχθεί. Στην Ελλάδα το ποσοστό των καπνιστών φθάνει το 42%, και βρισκόμαστε στην 3η θέση σε κατανάλωση καπνού παγκοσμίως. Η πλέον διαδεδομένη κατάχρηση ουσίας που γίνεται παγκοσμίως είναι η νικοτίνη .

Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας 1,1 δισεκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο είναι καπνιστές, ενώ σχεδόν κάθε δευτερόλεπτο ένα νέο άτομο εθίζεται στη νικοτίνη. Κάθε χρόνο 5.000.000 άνθρωποι θα χάσουν τη ζωή τους από νοσήματα που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την βλαπτική επίδραση του καπνίσματος, αναμένεται δε οι θάνατοι να φθάσουν τα 10.000.000 το 2020.

Ανησυχητικά διαδεδομένη είναι η συνήθεια αυτή και στις μικρές ηλικίες ,με τα στοιχεία να αναφέρουν ότι περίπου οι μισοί μαθητές της Γ` λυκείου τουλάχιστον στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι καπνιστές. Επίσης τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί στο γυναικείο πληθυσμό αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα από καρκίνο του πνεύμονα και έμφραγμα του μυοκαρδίου και αυτό οφείλεται στη μεγάλη αύξηση του ποσοστού καπνιστριών συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια.

Το κάπνισμα συνδέεται άμεσα με μία σειρά σοβαρών παθήσεων

της Καρδιάς(ισχαιμική καρδιοπάθεια)

των Αγγείων (Αρτηριοπάθεια, Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο, Σεξουαλική δυσλειτουργία, κλπ)

του Αναπνευστικού (ΧΑΠ, καρκίνο του πνεύμονα)

του Δέρματος (ρυτίδες, πρόωρη γήρανση,κυτταρίτιδα)

του Γαστρεντερικού Συστήματος (Γαστρικό Έλκος, Γαστρο-οισοφαγική Παλινδρόμηση, κλπ)

αποτελεί κύριο αιτιολογικό παράγοντα για ανάπτυξη Καρκίνου (στόματος, λάρυγγος, πνεύμονος, ουροδόχου κύστεως, μήτρας κλπ)

Στις εγκυμονούσες: Γέννηση λιποβαρών νεογνών με συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού και προδιάθεση για χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

Μεγάλο οικονομικό κόστος

Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης και τις βλαπτικές συνέπειες του παθητικού καπνίσματος, ειδικά όταν πρόκειται παιδιά (συχνές λοιμώξεις – βρογχίτιδες,βρογχιολίτιδες) και στα βρέφη : σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου.

Η νικοτίνη, η οποία είναι υπεύθυνη για την εξάρτηση, είναι η τρίτη πιο εθιστική ουσία μετά την κοκαίνη και τα οπιοειδή. Η νικοτίνη μεταφέρεται στους πνεύμονες, απορροφάται από την κυκλοφορία του αίματος και στη συνέχεια δεσμεύεται από ειδικούς υποδοχείς του εγκεφάλου. Με τον τρόπο αυτό η νικοτίνη προκαλεί ευφορία ,καλή διάθεση και ενισχύει την εγρήγορση. Μόλις τα επίπεδα νικοτίνης στον οργανισμό του καπνιστή μειωθούν, ο ίδιος νιώθει την ανάγκη να ανάψει ξανά τσιγάρο. Επιπλέον, η διακοπή του καπνίσματος και η απουσία της νικοτίνης από τον οργανισμό οδηγεί στην εμφάνιση των συμπτωμάτων στέρησης. Εμφανίζονται συνήθως λίγες ώρες μετά τη διακοπή για να κορυφωθούν τις επόμενες 2-3 ημέρες, ενώ βαθμιαία υποχωρούν μετά την πρώτη εβδομάδα.

Τα σημαντικότερα συμπτώματα στέρησης είναι τα εξής;

Αϋπνία / διαταραχές ύπνου

Πονοκέφαλοι

Νευρικότητα, ευερεθιστότητα

Θυμός ή απογοήτευση

Άγχος

Δυσκολία συγκέντρωσης και προσοχής

Δυσφορία ή κατάθλιψη

Αύξηση όρεξης και πρόσκηψη βάρους

Η εξάρτηση που προκαλεί η νικοτίνη είναι και σωματική αλλά και ψυχική (επειδή ο καπνιστής έχει συνδυάσει το κάπνισμα με την καθημερινή του ζωή όπως το φαγητό, τον καφέ, τις συναισθηματικές αλλαγές όπως άγχος, χαρά, στεναχώρια κλπ).

Μεγάλη βάση πρέπει να δοθεί στην πρόληψη. Παρολ’ αυτά πλέον υπάρχουν τρόποι να διακόψει το κάπνισμα ακόμα και ένας βαρύς καπνιστής.

Για να είναι η προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος αποτελεσματική, θα πρέπει να υπάρχουν 2 απαραίτητες προϋποθέσεις :

Θέληση από τον ίδιο τον καπνιστή να διακόψει το κάπνισμα

Η κατανόηση από τον καπνιστή των βλαπτικών επιδράσεων του καπνίσματος καθώς και τα ευεργετικά αποτελέσματα από την διακοπή του, τα οποία αρχίζουν σχεδόν άμεσα.

Σε λίγα λεπτά (περίπου μισή ώρα) μετά την διακοπή η αρτηριακή πίεση, ο καρδιακός ρυθμός και η θερμοκρασία του σώματος επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα. Σε 8 ώρες το επίπεδο του μονοξειδίου του άνθρακα κατεβαίνει σε φυσιολογικά επίπεδα και αυξάνεται το Οξυγόνο στο αίμα. Μετά το πρώτο 24/ωρο βελτιώνεται η γεύση και η όσφρηση, 2 μήνες αργότερα, κι ενώ έχουν παρέλθει τα συμπτώματα στέρησης, μειώνεται ο βήχας, οι λοιμώξεις και βελτιώνεται η φυσική κατάσταση. Μακροπρόθεσμα τα οφέλη είναι εξίσου σημαντικά. 1 χρόνο μετά την διακοπή του μειώνεται στο μισό ο κίνδυνος για καρδιοπάθεια σχετικά με αυτόν που διατρέχει ο καπνιστής. 2 χρόνια μετά μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, στα 10 -15 χρόνια ο κίνδυνος για ανάπτυξη βρογχογενούς καρκίνου.

Σημειώνεται ότι υπάρχει ειδικό ερωτηματολόγιο που αξιολογεί την εξάρτηση από το κάπνισμα.

Οι μέθοδοι που βοηθούν την διακοπή του καπνίσματος είναι η συμβουλευτική και η φαρμακευτική. Ο συνδυασμός και των δύο επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα.

Υποκατάστατα νικοτίνης

Mορφή τσίχλας (τσίχλες Nicorette, 2 & 4 mg) ,αυτοκόλλητο ( TTS Nicorette, 5,10 & 15 mg) ρινικά sprays, μορφή inhaler (sprays για εισπνοές), υπογλώσσια δισκία.

Εκτός από τα παραπάνω σκευάσματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η υδροχλωρική βουπροπιόνη(Zyban) που είχε χρήση ως αντικαταθλιπτικό. Επίσης, έχει εγκριθεί από τον Αμερικάνικο Οργανισμό Φαρμάκων, ένα νέο φάρμακο για τη διακοπή του καπνίσματος, και κυκλοφορεί ήδη με δραστική ουσία την Βαρενικλίνη(Champix).

Τα σκευάσματα αυτά μπορούν να δοθούν μόνα τους ή σε συνδυασμό. Η δε δοσολογία τους πρέπει να εξατομικεύεται σύμφωνα με τις οδηγίες του Πνευμονολόγου και εξαρτάται από το βαθμό εξάρτησης του καπνιστού σύμφωνα με την κλίμακα FAGERSTROM (test αξιολόγησης του βαθμού εξάρτησης).