LIFE - Διατροφικές οδηγίες με βάση τα τρόφιμα

Κατηγορία: Διατροφή

05 03

Εκτύπωση

Διατροφικές οδηγίες με βάση τα τρόφιμα – είμαστε στο σωστό δρόμο;

Η δημιουργία διατροφικών συστάσεων με βάση τα τρόφιμα είναι ένα θέμα, η εξασφάλιση ότι τα άτομα διαβάζουν, κατανοούν και ακολουθούν τις συστάσεις είναι άλλο. Οι ερευνητές του Δικτύου Αριστείας EURRECA* μελέτησαν πώς οι καταναλωτές αντιλαμβάνονται τις βασισμένες στα τρόφιμα διατροφικές οδηγίες.

Τι είναι οι βασισμένες στα τρόφιμα διατροφικές οδηγίες
Οι Βασισμένες στα Τρόφιμα Διατροφικές Οδηγίες (FBDG, Food-Based Dietary Guidelines) είναι απλά μηνύματα για υγιεινό τρόπο διατροφής προς το γενικό πληθυσμό. Δίνουν μια ένδειξη για το τι θα πρέπει να καταναλώνει ένα άτομο με όρους τροφίμων παρά με όρους θρεπτικών συστατικών, και παρέχουν ένα βασικό πλαίσιο για το σχεδιασμό γευμάτων ή καθημερινών μενού. Προχωρούν πέρα από τη σχετικά τεχνική διατροφική πληροφόρηση, για να παρέχουν διατροφική εκπαίδευση με ένα τρόπο που είναι κατανοητός στον μεμονωμένο καταναλωτή.

Πιο συγκεκριμένα, οι FBDG λαμβάνουν υπόψη ότι περισσότερες από μία διατροφικές συνήθειες καθιστούν τα άτομα υγιή, δηλ. έχουν μια ολιστική προσέγγιση. Με βάση αυτή την αρχή, οι FBDG στοχεύουν στη βελτίωση του τρόπου διατροφής των ατόμων, ο οποίος με τη σειρά του θα βελτιώσει τα σχετικά με τη διατροφή προβλήματα δημόσιας υγείας στο σύνολό τους. Αναγνωρίζουν ότι η υγιεινή διατροφή είναι κάτι περισσότερο από τις ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά και από τα συνιστώμενα επίπεδα πρόληψης. Για παράδειγμα, η επεξεργασία των τροφίμων και η προετοιμασία τους μπορεί να επηρεάσουν τη διατροφική τους αξία. Επίσης, μερικές φορές γνωρίζουμε ότι κάποια τρόφιμα είναι ωφέλιμα για εμάς, αλλά η επιστήμη δεν έχει καταφέρει ακόμα να εξακριβώσει το συγκεκριμένο βιολογικό τους ρόλο. Άλλα στοιχεία που λαμβάνουν υπόψη οι FBDG είναι η απόλαυση των γευμάτων, οι κοινωνικές και πολιτιστικές παράμετροι του τρώγειν, καθώς και η σημασία της ποικιλίας στη δίαιτα.

Μετά το Διεθνές Συνέδριο Διατροφής το 1992, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών ξεκίνησαν αρκετές δραστηριότητες που στόχευαν στην ανάπτυξη διατροφικών οδηγιών προς το κοινό. Το 2005 ο ΠΟΥ ανέφερε ότι 33 Ευρωπαϊκές χώρες (75 παγκοσμίως) ανέπτυξαν FBDG.1

Στο πλαίσιο του προγράμματος EURRECA, το οποίο χρηματοδοτείται από το 6ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, οι ερευνητές ανασκόπησαν τη διαθέσιμη βιβλιογραφία σχετικά με το πόσο καλά λειτουργούν οι οδηγίες αυτές. Τις διαβάζουν οι καταναλωτές, τις καταλαβαίνουν και τις ακολουθούν;

Η επίγνωση των καταναλωτών, η κατανόηση και η χρήση
Καλύπτοντας 28 μελέτες από όλο τον κόσμο, η ανασκόπηση αποκαλύπτει ότι οι καταναλωτές μέχρι ενός ορίου είναι ενήμεροι για τις FBDG.2 Η επίγνωση θεωρείται το πρώτο αναγκαίο βήμα, για να επέλθει μια αλλαγή στη συμπεριφορά.3 Εντούτοις, η σχέση αυτή είναι πιο περίπλοκη και πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως οι προτιμήσεις, καθορίζουν εάν η επίγνωση μεταφράζεται τελικά σε βελτιωμένες διαιτητικές συνήθειες.

Οι μελέτες σχετικά με το εάν οι καταναλωτές κατανοούν τις οδηγίες έδειξαν ανάμικτα αποτελέσματα. Υπάρχει η τάση για γενική κατανόηση των ξεκάθαρων βασικών εννοιών, όπως «χαμηλό σε λίπος», «χαμηλό σε ζάχαρη», αλλά φαίνεται ότι οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη δυσκολία στην κατανόηση πιο αφηρημένων εννοιών, όπως το μέγεθος των μερίδων.

Σχετικά με τη χρήση των FBDG από τους καταναλωτές, τα πράγματα είναι ακόμα υπό διερεύνηση. Υπάρχουν πολύ λίγες μελέτες διαθέσιμες, για να μπορέσουμε να συμπεράνουμε εάν η επίγνωση και η κατανόηση αυτού του τύπου οδηγιών βοηθά τα άτομα να τρέφονται πιο υγιεινά.

Η ανασκόπηση δείχνει ότι η προώθηση των FBDG δεν συνοδεύτηκε πάντα από μετρήσεις αξιολόγησης και ότι οι μέθοδοι αξιολόγησης που χρησιμοποιήθηκαν χρειάζεται να τελειοποιηθούν. Το πρώτο βήμα προς την κατάλληλη αξιολόγηση είναι ο ξεκάθαρος ορισμός του τι πρόκειται να μετρηθεί, για παράδειγμα «η επίγνωση και η χρήση των FBDG». Έπειτα οι μέθοδοι μέτρησης θα πρέπει να επιλεγούν ενσυνείδητα, εξασφαλίζοντας ότι εξυπηρετούν το στόχο και αξιολογούν στην πραγματικότητα τους σχετικούς παράγοντες. Μόνο αφού αξιολογηθούν οι FBDG με βάση σαφείς ορισμούς και με τη χρήση καλά σχεδιασμένων μεθόδων, μπορεί να συγκριθούν οι μελέτες και να βγουν συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα των FBDG ως μέσου για την προαγωγή του υγιεινού τρόπου διατροφής.

Συμπέρασμα
Η χρήση αποτελεσματικών εργαλείων πληροφόρησης του κοινού είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη των στόχων της δημόσιας υγείας. Προκειμένου να διαπιστώσουμε εάν οι προσπάθειες άξιζαν, θα πρέπει να διεξάγονται αξιόπιστες μετρήσεις αξιολόγησης. Η ανασκόπηση της μελέτης EURRECA για την επίγνωση, την κατανόηση και τη χρήση των FBDG δείχνει ότι η προώθηση των οδηγιών αυτών δεν συνοδευόταν πάντα από μετρήσεις αξιολόγησης. Συνεπώς, είναι πολύ νωρίς να πούμε εάν η προσέγγιση των FBDG είναι ένας κατάλληλος τρόπος για την προαγωγή του υγιεινού τρόπου διατροφής. Η κατάλληλη αξιολόγηση των FBDG θα μας επιτρέψει να συμπεράνουμε ποιοι τύποι των FBDG είναι πιο αποτελεσματικοί και ποια είναι η συμβολή των FBDG στη βελτίωση της δημόσιας υγείας σε σχέση με άλλες προϋπάρχουσες πρωτοβουλίες δημόσιας υγείας.

Το δίκτυο αριστείας EURRECA χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2007-2011), αρ. σύμβασης FP6 036196-2 (ΤΡΟΦΙΜΑ), και συντονίζεται από το ILSI Europe.

ΠΗΓΗ: EUFIC